3.YAPISAL TASARIM DESENLERİ
3.1.Dekorasyon ( Decorator ) Tasarım Deseni
Bu desen, nesneye ek özellikler eklemek için kullanılır. Bu özellikler eklenirken, esas nesnenin bundan haberi yoktur, bu nesnede kod değişikliği gerekmez. Ayrıca nesnenin özeliklerini arttırmak için, temel nesneden türetilip de, yeni nesneler yaratılmasına gerek olmaz. Yani bu desen, bir nesneye alt sınıflar yaratılmaksızın, dinamik olarak yeni özellikler kazandırmak için kullanılır.
Örnek verelim;
|
1 2 3 4 5 6 7 |
Package decorator; Telefon.java public interface Telefon { void telefonuOluştur(); } |
|
1 2 3 4 5 6 7 8 |
BasitTelefon.java public class BasitTelefon implements Telefon { @Override public void telefonuOluştur() { System.out.println( "Basit telefon oluştu." ); } } |
|
1 2 3 4 5 6 7 8 |
TelefonDekarasyoncusu.java public abstract class TelefonDekarasyoncusu implements Telefon { protected Telefon dekoreTelefon; public TelefonDekarasyoncusu( final Telefon telefon ) { dekoreTelefon = telefon; } } |
|
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 |
MMSliTelefonDekarasyoncusu.java public class MMSliTelefonDekarasyoncusu extends TelefonDekarasyoncusu { public MMSliTelefonDekarasyoncusu( final Telefon telefon ) { super( telefon ); } @Override public void telefonuOluştur() { dekoreTelefon.telefonuOluştur(); mmsÖzelliğiEkle(); } private void mmsÖzelliğiEkle() { System.out.println( "MMS özelliği eklendi." ); } } |
|
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 |
KameralıTelefonDekarasyoncusu.java public class KameralıTelefonDekarasyoncusu extends TelefonDekarasyoncusu { public KameralıTelefonDekarasyoncusu( final Telefon telefon ) { super( telefon ); } @Override public void telefonuOluştur() { dekoreTelefon.telefonuOluştur(); kameraEkle(); } private void kameraEkle() { System.out.println( "Kamera eklendi." ); } } |
|
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 |
Telefoncu.java public class Telefoncu { public static void main( final String[] args ) { // Telefon nesnesi dekorasyonla oluştur. // BasitTelefon nesnesinden türetilen nesne, // dekarasyon sınıflarından geçirilerek, yeni özellikler // kazanması sağlanır. final Telefon telefon = new KameralıTelefonDekarasyoncusu( new MMSliTelefonDekarasyoncusu( new BasitTelefon() ) ); // Ek özellikler gelerek telefon oluşur. telefon.telefonuOluştur(); } } |
3.2.Adaptör ( Adapter ) Tasarım Deseni
Mevcut bir sınıfı veya arayüz sınıfını, eldeki farklı bir arayüz sınıfına uygun hale getirerek tekrar kullanmak amacıyla uygulanır. Çoğu zaman işe yarayacağını düşündüğümüz mevcut bir sınıfı kendi sistemimizde tekrar kullanmak isteriz. Fakat mevcut sınıf, tam beklediğimiz gibi olmayabilir. Bu durumda araya bir tane adaptör yazarak, mevcut sınıfı kendi sistemimize uygun hale getirebiliriz. Böylece adapte edilen nesnede kod değişikliği olmadan benzer bir arayüzü destekler hale getiririz. Ayrıca adaptasyon işlemi sırasında, adapte edilen nesnenin desteklemediği özellikler de adaptör tarafından gerçekleştirilebilir.
3.3.Ağaç Yapısı ( Composite ) Tasarım Deseni
Bu tasarım deseninin amacı, nesneleri ağaç yapısına göre düzenleyerek, ağaç yapısındaki alt üst ilişkisini kurmaktır. Bu tasarım desenine göre, ağaç yapısındaki üst ve alt nesneler aynı arayüz sınıfından türeyerek, birbirlerine benzerler. Yani istemci, yaprak nesneye de üst nesneye de aynı şekilde davranır. Böylece hiyerarşiyi ifade etmek ve hiyerarşi üzerinde işlem yapmak kolaylaşır. Hiyerarşiye yeni nesneler eklemek de kolay hale gelir.
3.4.Özdeş Nesne ( Proxy ) Tasarım Deseni
Yaratılması pahalı bir çok işlem yapan bir nesneyi taklit eden bir başka nesnenin kullanılmasıdır. Örneğin bir nesne yarattığımızda veya bir nesnenin bir yordamını çağırdığımızda, bu çağırım bellekte çok yer tutan daha başka bir çok nesne yaratabilir veya ağa bağlanma, veritabanından büyük bir veri alma gibi pahalı işlemler yapabilir. Fakat uygulamanın akışına göre, bu işlemleri gerçekten yapmaya ihtiyaç olmayabilir. İşte bu durumlarda, bu pahalı işlemlerden doğan zaman ve kaynak kayıplarını önlemek için özdeş nesne kullanılır. Gerçekten bu pahalı işlem çağırılırsa, gerçek nesne oluşturulup, bu pahalı işlemler ihtiyaç olduğunda yapılır. Bu tasarım deseni kullanılarak, sisteme yük getiren gereksiz pahalı işlemler önlenir, böylece sistem daha hızlı ve sağlıklı hale gelir.
3.5.Ön Yüz ( Facade ) Tasarım Deseni
Bu tasarım deseni, sistemin detaylarını saklayarak, istemcinin dışarıdan sisteme ulaşabilmesi için tek bir ön yüz sunar. Sistemdeki alt sınıflara, bu ön yüz sınıfı ile ulaşılır. İstemci yanlızca sistemdeki bu ön yüz sınıfını bilir. Yani kısaca ön yüz sınıfı, sistemin dışarıya açılmış bir kapısı gibidir.
3.6.Köprü ( Bridge ) Tasarım Deseni
Bu tasarım deseni, soyutlama ile gerçekleştirmeyi ayrı sınıf hiyerarşisi içinde ayırmak için kullanılır. Sınıflara daha fazla bir soyutlama ve genişleme imkanı tanır. Desende hem soyutlama kısmı, hem de gerçekleştirme kısmında bir üst sınıfı bulunur. Bu üst sınıfların altındaysa belirli bir sınıf hiyerarşisi bulunur. Bu iki hiyerarşi de birbirlerine bağlıdır. İşte desen, iki kısım arasında köprü gibi bir yapı olarak duran bu bağdan ismini almıştır. Soyutlama kısmında, sistemin daha üst düzey işlemleri bulunur. Gerçekleştirme kısmında ise, bu soyutlama kısmındaki üst düzey işlemlere bağlı daha basit ve bu üst düzey işlemleri detaylandıran işlemler bulunur. Sistemin gerçekleştirme ve soyutlama kısmında kalıcı bir bağlılık istemiyorsak, bu iki kısmında birbirlerinden bağımsız olarak alt sınıflarla genişlemesine imkan vermek istiyorsak, gerçekleştirme kısmını istemciden tamamen saklamak istiyorsak bu deseni kullanabiliriz.
3.7.Hafif Ağırlık ( Flyweight ) Tasarım Deseni
Çok sayıda nesnenin sistemde olduğu durumlarda, nesne sayısının sistemde problemlere neden olmaması için kullanılan tasarım desenidir. Çünkü çok sayıda nesne kullanmanın maliyeti yüksektir. Yeni nesneler oluşturmadan mevcut nesneleri kullanma mantığına göre çalışır. Hafif ağırlık nesnelerini bir koleksiyonda tutmak gerekir. Tutulan nesnelerin durumları az ise, ortak nesnelerin sayısı azalır. Böylece bu koleksiyonun büyüklüğü de azalmış olur.